Nói đến muối ai cũng biết đó là một gia vị không thể thiếu và cần thiết trong việc chế biến thức ăn, bảo quản thực phẩm…Nhưng tổ chức y tế thế giới khuyên chúng ta không nên dùng quá 6g muối/ngày (trong đó 40% từ các thực phẩm chế biến sẵn, 40% từ nấu nướng, 20% từ thức ăn tự nhiên). Nhiều quá cũng hại mà ít quá cũng hại.
MUỐI NHIỀU HẠI, ÍT CŨNG HẠI
Ông bà xưa thường nói “ăn mặn cho chắc thịt”…… ???
Nói đến muối ai cũng biết đó là một gia vị không thể thiếu và cần thiết trong việc chế biến thức ăn, bảo quản thực phẩm…Nhưng tổ chức y tế thế giới khuyên chúng ta không nên dùng quá 6g muối/ngày (trong đó 40% từ các thực phẩm chế biến sẵn, 40% từ nấu nướng, 20% từ thức ăn tự nhiên).
Nhiều người vẫn nhầm tưởng chỉ có muối hột, muối bột… mới là muối, chúng ta cần phải biết rằng muối với nhiều dạng, có mặt trong hầu hết các loại thực phẩm chung quanh chúng ta như: bột ngọt (mì chính), các loại thịt, cá chế biến sẳn, bánh mì, giò chả, đồ hộp, các món súp, ngủ cốc, các dạng nước sốt, mayonnaise, tương cà, tương ớt, bơ, phô mai, cả trong chocolate và trong viên thuốc sủi bọt vẫn thường dùng… Qua đó thấy rằng 77% muối chúng ta nạp hàng ngày có trong các loại thực phẩm có sẳn.
Với một người có sự ăn kiên nhưng vẫn nhầm lẫn khi cho cục muối nhỏ vào miệng cảm nhận ngay vị mặn, thế là bảo rằng cần phải hạn chế nhưng cả chén canh, chén súp thì lại ăn hết bình thường vì không cảm nhận được độ mặn như muối. Nhiều người chủ trương ăn nhạt, kiêng mắm muối nhưng lại ăn rất nhiều bột ngọt, bột nêm để cho “dễ ăn”. Thực chất, trong 100g muối có chứa 39,3g Na thì trong 100g bột ngọt cũng chứa tới 14,8g Na.
Tham khảo thêm qua số liệu: Thức uống chocolate chứa ít calo, chỉ 80-100 calo trong một gói hỗn hợp, có vẻ như phù hợp với người ăn kiên, , nhưng chứa tới 161mg natri (chiếm 7% lượng muối ăn theo khuyến cáo). Một chén súp nóng rất lý tưởng cho bữa tối, nhưng trong đó chứa rất nhiều muối, đặc biệt là súp đóng hộp. Theo Weintraub, một chén súp chứa chưa tới 300 calo và chứa gần 1.100mg natri (chiếm 1/2 lượng muối ăn hàng ngày mà bạn được khuyến cáo). Với mùi vị hấp dẫn cùng vị nhạt vừa ăn thậm chí còn phải cho thêm nước chấm cho đậm đà và cứ "vô tư" ăn mà không ngời rằng mình đang đưa thêm quá nhiều muối vào cơ thể. Ngũ cốc là món ăn thông thường, tuy nhiên, nhiều loại ngũ cốc chứa tới 180-300 mg natri. Các chất béo, sốt mayonnaise có nồng độ muối cao nhất (240mg/100g), tiếp theo là magarin (bơ thực vật 140mg), bơ động vật (130mg), hỗn hợp bột sữa (110mg), phomát sữa (85mg).
Phải tự bảo vệ mình, vì bạn không bao giờ nhìn thấy hay ngửi được mùi vị natri trong thực phẩm chế biến, do đó hãy bỏ một chút ít thời gian đọc các thành phần của thực phẩm ghi trên nhãn. Hãy chắc chắn rằng các loại thực phẩm chứa không quá 500 mg natri. Bạn cũng nên so sánh thực phẩm cùng loại giữa các thương hiệu để tìm loại có chứa thấp hoặc không có natri. Cách tốt nhất là hãy mua sản phẩm tươi sống để chế biến để có thể kiểm soát được lượng natri bạn dùng trong đó.
Các chuyên gia Hiệp hội Tim mạch Mỹ cho biết, ngưỡng có thể an toàn tối đa trong việc thu nạp Na không vượt quá 2.300 mg/ngày, với điều kiện bạn là người hoàn toàn khỏe mạnh và có độ tuổi dưới 51 tuổi. Khuyến cáo nên tiêu thụ ít hơn 1.500 mg natri mỗi ngày (1,5g Na) nghĩa là ít hơn 4g muối mỗi ngày , đối với người có tiền sử bệnh huyết áp, tim mạch, tiểu đường và thận...
Theo tổ chức WHO đã khuyến cáo cả thế giới đang hấp thụ lượng muối gấp đôi mức khuyến nghị mỗi ngày. Điều đó đồng nghĩa với nguy cơ và là tiền đề của các loại bệnh đặc biệt là huyết áp và tim mạch. Tại Việt Nam, theo thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho thấy: Nghệ An là nơi nhân dân hay ăn mặn – bình quân 13,9g muối/ngày thì tỷ lệ tăng huyết áp là 17,9%. Còn ở Hà Nội, người dân ăn nhạt hơn (10,5g/ngày) thì chỉ có 10,6% bị tăng huyết áp. Tại Nhật, sau khi vận động mọi người giảm ăn muối (Na), tỷ lệ tai biến mạch máu não giảm 40%, tắc mạch máu não giảm 24,6%.
Muối ăn và bệnh tăng huyết áp có mối liên quan với nhau. Nói muối ăn (NaCl), thực chất là nói đến vai trò của ion Na trong muối ăn vì nó ảnh hưởng tới việc tích giữ nước trong cơ thể. Trong điều kiện bình thường, các hormon và thận cùng phối hợp điều hoà việc đào thải natri ăn vào. Khi quá khả năng điều chỉnh của cơ thể, hệ thống động mạch có thể tăng nhạy cảm hơn. Tế bào cơ trơn tiểu động mạch ứ natri sẽ ảnh hưởng đến độ thấm của canxi qua màng, làm tăng khả năng co thắt của tiểu động mạch gây tăng huyết áp.
Theo một nghiên cứu công bố trên tạp chí New England Journal of Medicine, chuyên gia John Powles đến từ Đại học Cambridge (Anh), nhấn mạnh, ông và các cộng sự đã khám phá ra rằng, 4/5 số ca tử vong trên toàn cầu có thể quy cho việc ăn mặn hơn khuyến cáo đặc biệt là ở những nước có thu nhập thấp và trung bình. Việc giảm lượng hấp thu natri, sẽ mang tới một giải pháp thiết thực và tiết kiệm, giúp giảm số trường hợp chết sớm ở người trưởng thành trên thế giới. Ngoài ra dung nạp quá nhiều natri còn làm xương suy yếu, nghiên cứu gần đây cho thấy phụ nữ sau mãn kinh thường nạp nhiều natri trong chế độ ăn của họ. Đây là nguy cơ dẫn tới khả năng bị gãy xương cao hơn tới 4 lần so với những người có chế độ ăn natri ở mức ít nhất.
Tuy nhiên ăn quá nhạt (hấp thu quá ít muối) cũng gây hại không kém cho sức khỏe. Ta đã biết, thành phần natri trong muối (một phân tử muối bao gồm một nguyên tử natri liên kết với một nguyên tử clo), với hàm lượng phù hợp, là một khoáng chất thiết yếu giúp cơ thể của chúng ta duy trì tình trạng sức khỏe tốt.
Tồn tại chủ yếu trong máu và trong các chất dịch bên ngoài và bên trong tế bào, natri giữ vai trò sống còn đối với các chức năng cơ và thần kinh bình thường, cũng như rất cần để duy trì tình trạng cân bằng chất lỏng bình thường bên trong và quanh các tế bào. Khi hàm lượng natri trong cơ thể trở nên quá cao hoặc quá thấp, sự mất cân bằng có thể tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh tật phát triển.
Nguồn cung cấp natri cho cơ thể là từ thức ăn và đồ uống chúng ta hấp thu. Và natri được bài tiết chủ yếu thông qua quá trình toát mồ hôi và tiểu tiện.
Các quả thận của chúng ta duy trì hàm lượng natri phù hợp trong cơ thể, thông qua việc điều phối lượng natri thải loại ra nước tiểu. Tuy nhiên, khi lượng natri hấp thu và bài tiết không cân bằng, tổng lượng natri trong cơ thể sẽ bị ảnh hưởng. Các thay đổi về lượng natri trong cơ thể tác động trực tiếp đến thể tích máu (lượng nước chứa trong máu) của chúng ta.
Vì vậy, khi chúng ta ăn quá nhạt, tức là hấp thu không đủ lượng natri cần thiết, thể tích máu trong cơ thể sẽ giảm xuống. Điều này sẽ dẫn tới sự sụt giảm huyết áp tương ứng - chứng giảm huyết áp hay xuống máu.
Khi thể tích máu bắt đầu trở nên thấp đi, các tuyến yên và thượng thận của chúng ta sẽ bài tiết các hoóc môn khiến thận giữ lại natri và nước nhằm tăng thể tích máu. Nếu tình trạng này không được hiệu chỉnh theo thời gian, nó có thể dẫn tới các vấn đề về thận cũng như sự làm việc quá sức của tuyến thượng thận. Áp huyết thấp cũng có thể khiến nhịp tim của chúng ta tăng lên, gây choáng và sốc.
Ngoài ra, lượng natri trong máu thấp cũng có thể ảnh hưởng tới bộ não, vốn nhạy cảm cao trước các thay đổi về nồng độ natri. Khi não bị ảnh hưởng, chúng ta có thể cảm thấy bản thân ngủ lịm hoặc rối loạn. Nếu tình hình trầm trọng hơn, cơ thể sẽ xuất hiện thêm các triệu chứng co giật cơ. Trong những trường hợp nghiêm trọng, hậu quả của việc thiếu natri có thể là trạng thái ngẩn ngơ, hôn mê và thậm chí tử vong.
Do đó chúng ta cần phải có sự tiết chế cần thiết, phù hợp, không nên quá dễ với thói quen khẩu vị cũng như không nên vì sợ bệnh tật nên kiên cử quá mức cần thiết. Nhiều quá cũng hại mà ít quá cũng hại.
An Khánh (tổng hợp)
Source : New England Journal of Medicine - Telegraph - The Health Today)
